Щапсыгъэ хы Iушъом щыIэ Адыгэхэр гукъэкI-хэкIыпIэхэм алъэхъух

 


ЕгъэшIэрэ упчIэхэу лъэп­къым иблэкIыгъэрэ инеущрэ япхыгъэхэм, непэрэ ма­фэм адыгэм гумэкIыгъоу иIэхэм щатегущыIагъэх хы ШIуцIэ Iушъо шапсыгъэхэм я Адыгэ Хасэ зэхищэгъэ конференцием.

Темэ шъхьаIэу Iофтхьабзэм иIагъэр: «Шапсыгъэмэ яшэн-хабзэхэр, язекIо-шIыкIэхэр джырэ лъэхъаным зэрэдиштэ­хэрэр». Пшызэ шъолъыр игубернатор и Грантэу «Шапсыгъэхэр. Лъэпкъ шэнхэм ыкIи культурэм якъэухъумэн» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу конференциер ПсышIуапэ щырагъэкIокIыгъ, ащ ипрограммэ хэтыгъэх мы лъэхъаным анахь зыгъэгумэкIырэ Iофыгъохэм ятегущыIэн. Конференцием иIофшIэн хэлэжьагъэх организацием исоциальнэ гъусэгъухэр, нахьыжъхэр, динлэжьхэр, гъэсэныгъэм, культурэм яIофышIэхэр, тарихълэжьхэр, лъэпкъ Iофыгъохэм агъэгумэкIы­хэрэр.

Iофыгъоу конференцием къыщаIэтыгъэхэр зэзыпхырэр зы пшъэрылъ — зэдэIэпыIэжьхэзэ адыгэ лъэпкъым игу­шъхьэлэжьыгъэ баеу алъытэрэ шэн-­хабзэр, икультурэ къэгъэнэжьыгъэнхэр ары. Мыщ ыпэкIэ илъэс пчъагъэхэм Адыгэ Хасэм изэфэсхэм ыкIи исессиехэм ар къащаIэтыгъ, Шъачэ ыкIи ТIопсэ районым ит псэупIэхэм ащызэхащэрэ зэIукIэгъухэм мызэу, мытIоу ащытегущыIагъэх. Джащ фэдэу, илъэс заулэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, Адыгэ Республикэм ыкIи Краснодар краим я ДиндэлэжьапIэ къуаджэхэу Агуй-Шапсыгъэрэ Шъхьафитрэ конференциеу ащыригъэ­кIокIыгъагъэхэм а темэр ары шъхьаIэу ащыщытыгъэр.

Общественнэ парламентым бэмышIэу щызэхащэгъэ зэдэгущыIэгъуми ишIуагъэ къэкIуагъ. Ащ хэлэжьагъэхэр адыгабзэм, лъэпкъ культурэм ыкIи шапсыгъэмэ ятарихъ кIэнрэ якультурэрэ якъэухъумэн, хабзэ афэхъугъэ хъызмэтым изехьан лъагъэкIотэшъуным, ныбжьыкIэхэм адэлэжьэгъэным, нэ­мыкI Iофыгъохэми атегущыIагъэх.

— Адыгэ дунаим щыщ шапсыгъэмэ язакъоп мы Iофыгъоу зигугъу тшIыхэрэр зэпхыгъэхэр, зэрэлъэпкъэу, адыгэу зызылъытэжьырэ пстэури ахэм агъэгумэкIы, — къыхигъэщыгъ Адыгэ Хасэм итхьаматэу КIакIыхъу Мэджыдэ. — Игъэ­кIотыгъэу ахэм атегущыIэх республи­кэхэм якъэралыгъо хабзэхэм ялIыкIохэр, общественникхэр, шIэныгъэ­лэжьхэр. Непэрэ конференциер — ты­зэ­рыуцогъэ чIыпIэ хьылъэр зэхэтшIэным, тызэгъусэу лъэпкъ гукъэ­кIэу хэ­хэс адыгэ­хэри чIыпIэрысхэри зэзыпхыщтыр къэдгъотыным изы- лъэбэкъу.

— Тилъэпкъ инеущырэ мафэ зэлъытыгъэ гумэкIыгъоу щыIэр макIэп, — къыкIигъэтхъыгъ ШIоикъо щыщ нахьы­жъэу Шъхьэлэхъо Батмызэ-хьаджэм. — Нэбгырэ пэпчъ упчIэ зыфырегъэуцужь: сыдэущтэу джырэ лъэхъаным уцIыфэу, уадыгэу ыкIи убыслъымэнэу укъэнэ­жьышъущта? Сэ сшъхьэкIэ сыда сшIэн фаер адыгабзэр, адыгэ шэн-хабзэхэр къэгъэнэжьыгъэнхэм фэшI? Iофыр зы чIыпIэ идгъэкощыкIыным пае, цIыфхэм нахьыбэрэ тахэхьан, тадэгущыIэн фае, анахьэу ныбжьыкIэхэм, ахэм янэ-ятэхэм, къоджэдэсхэм.

КъэгущыIагъэхэм зэкIэми агу къикIэу, ыгъэгумэкIхэу адыгабзэм икъэухъумэнкIэ шIэгъэн фаеу алъытэрэр къаIуагъ, джащ фэдэу сабыеу къэхъурэр зэрэмэкIэ дэдэм, лъэпкъыр кIодыжьыным ащ зэрэфищэрэм, социальнэ-экономикэ ыкIи лъэпкъ-культурнэ гумэкIыгъохэм, ныбжьыкIэхэм япIун, адыгэ обществэм игушъхьэ лэжьыгъэ непэ изытет ягугъу къашIыгъ.

Конференциехэм ыкIи хы ШIуцIэ Iушъом щыIэ псэупIэхэм Iофыгъоу къащаIэтыхэрэм ащыщ джэгухэм ыкIи хьадагъэхэм япхыгъэ фэIо-фашIэхэм зыкIыныгъэ ахэлъхьэгъэныр.

Адыгагъэр — гущыIэшху, ар къэоIо къодыекIэ пкIэ иIэп, лъэпкъ зэхашIэр унагъом къыщежьэн, нэбгырэ пэпчъ ыгу илъын фае, ар къэгущыIагъэхэм къыкIагъэтхъыгъ. Мэфэ хэхыгъэ закъохэр арэп, сыдигъокIи уадыгэу зыплъытэ­жьынэу, адыгагъэ зепхьанэу щыт. АщкIэ нахьыжъхэм щысэ къагъэлъэгъоныр атефэ. ГумэкIыгъоу зытегущыIагъэхэмкIэ конференцием хэлэжьагъэхэм зигъо Iофыгъохэр къыхагъэщыгъэх, пшъэ­дэкIыжьышхо пылъэу адыгагъэр ахалъхьэзэ ныбжьыкIэхэр апIунхэу зэлъэп­къэгъухэм къяджагъэх. А Iофыгъор нэмыкIхэм апшъэ дэплъхьажьыныр тэ­рэзэп. Нэбгырэ пэпчъ ар иIоф шъхьа-эу къыкIагъэтхъыгъ общественникхэм. Тыкъэущыжьыным игъо къэсыгъ — неущ кIасэ хъущт.

Ныбэ Анзор
АМ



Comments