Адыгэ лъэпкъ-гъэкIодыр Украинэм къыштэнэу зызэрэфагъэзагъэм еплъыкIэ зэтекIхэр къыгъэущыгъэх
Украинэм ипарламент адыгэ лъэкъгъэкIодыр къаштэнымкIэ лъэIу зэрэфырагъэхьыгъэм теуфагъэу еплъыкIэ зэфэшъхьафых ежь адыгэхэм азфагу къекIокIрэр. КIэлъэIум кIэтхагъэхэм ащыщ Адыгеим щыщ журналистэу ЩэшIэ Аслъан, тарихълэжьэу Абрэдж Альмир, израиль щыщ политологэу Шмулевич Авраам, Дунэе Къушъхьэ Конгрессым икоординаторэу Дагъстан щыщ Магомедов Магомед, Къохьэпэ хэхыныгъэ зыфиIорэ партым хэт Кулокова Эльвира, Адыгэ дунэе лъэпкъ-культурэ гупчэу «Фитыныгъэр». Фэгъэзэныгъэр жъоныгъуакIэм и I6 атIупщыгъ.
Мы мафэхэм интернетым къихьагъэхэм ащыщ къалэу Краснодар щыIэ «Адыгэ Хасэм» ипащэу Сохът Аскэр мы Iофыр зэрилъэгъурэмкIэ икъэIоныгъэ. Адыгэ бэдауш лэжьакIом къыхегъэщы, адыгэ лъэпкъ-гъэкIодым икъэштэн ежь Урысыер арэу зиIэкIоцI Iофыр. Сохът Аскэр къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, фэдэ фэгъэзэныгъэр зыгъэпсыгъэхэм адыгэ лъэпкъгъэкIодым иIоф илъыкIотэн ымыгъэгумэкIыхэу ары. МыщкIэ лъапсэу фэхъугъэу ежь ылъытэрэр Фитыныгъэ Радиом зэдэгущыIэгъоу дыриIагъэм къыщхигъэщыгъ:
Сохъут Аскэр: Лъапсэу яIэр - непэ Украинэмрэ Урысыемрэ зэпэуцух Iаеу. Ащ телъытагъэу, Украинэм ихабзэ, инационалистхэм дезгъаштэн зылъэкIын цIыфхэу Адыгеим исхэр, адыгэмэ ахэсхэр къыхэгъэщыгъэным пае интернетым рагъэуцуагъ. ЦIыфхэу ащ кIэтхэжьхэрэр занкIэу полицым ащэх. Джарары ныIэп пшъэрылъэу яIэр.
Фитыныгъэ Радио: Аскэр, зэдэгущыIэгъоу интернетым къихьагъэм къыщхэбгъэщыгъ, адыгэ лъэпкъгъэкIолдым икъэштэн Урысыем иIэкIоцI Iоф закъоу. МыщкIэ сыд къепIолIэшъущтыр?
Сохът Аскэр: Илъэс 25 хъугъэу адыгэ куп-зэхэщагъэхэм зы Iофэу лъэпкъгъэкIодым пае къаIорэр зыфэгъэхьыгъэр – Урысыер ары ар зыштэн фаер фэдэ унашъор. Сыда пIомэ ар Урысыем итарихъ щыщ. Адырэ къэралыгъомэ унашъоу аштэрэм тэ зи ишIуагъэ къытэкIрэп.
Фитыныгъэ Радиом игущыIэгъугъэ адыгэ бэдауш лэжьакIом игущыIэхэмкIэ, Урысыем иунэшъошI адыгэхэм зызэрэфагъэзагъэхэр джэуапынчъэ зыкIэхъугъэхэр - ащ адыгэ куп-зэхэщагъэхэр тэрэзэу зэрэдэмылажьэхэрэр ары. «Зи умышIэу ущэсы пае мы Iофыр лъыкIотэщтэп. Адыгэ хьыкумэтыр урыс хьыкумэтым, депутатхэм аIукIагъэхэп, адэгущыIагъэхэп» - еIо Сохът Аскэр.
Украинэ хьыкумэтым фырагъэхьыгъэ фэгъэзэныгъэм кIэтхагъэхэм ащыщэу, Фитыныгъэ радиом игущыIэгъугъэ шIэныгъэлэжьэу, адыгэ бэдауш лэжьакIоу Абрэдж Альмир Сохът Аскэр икъэIоныгъэкIэ къыхигъэщыгъ:
Абрэдж Альмир: Ежь Сохът Аскэр нахь дэгъоу ешIэмэ, нахь тэрэзэу гъогур къыхихыгъэу елъытэмэ, ежь зэрэзекIорэм фэдэу орэзекIоба. Путиным зыфагъэзагъ адыгэ лъэпкъгъэкIодыр къаштэнэу, ау зи джэуапи къыратыгъэп. Къаратыщтэп ыкIи I!оф пкIэнчъэц щыт. Ежь Урысыем илъ политикэ культурэм ащ фэдэ Iоф ышIэшъунэу щытэп. Сохътыр ежь зэрэфаеу мэзекIо. Сохът зипэщэ «Адыгэ Хасэм» сыд фэдэ лъэубэкъу амыдзыгъэми зи къикIыгъэу къэсшIэжьрэп. Пшызэ шъолъырым зэрэщыпсэухэуи хыIушъо шапсыгъэхэр а Хасэм зэхагъэхэм а шъолъырым зэрэщыпэухэуи.
Фитыныгъэ Радиом игущыIэгъугъэ Абрэдж Альмир къызэрэхигъэщрэмкIэ, ушъхьагъу хьылъэхэм къахэкIэу адыгэхэм къафэнэжьрэр фэшъхьаф къэралыгъохэм зафагъэзэныр ары ялъэпкъ-гъэкIод къаштэнымкIэ. ЛъэIукIэ Украинэу зызфагъэзагъэм къыштэнкIэ енэгуеу адыгэ бэдауш лэжьакIом къыхегъэщы, украинэ цIыфхэмрэ адыгэхэмрэ къарыкIуагъэм ятарихъ язэпэблэгъэныгъэ якъагурыIон къыхэкIэу. Украинэ хьыкумэтым зызфэзгъэзэгъэ зыкъохэм анэмыкIэу адыгэ бэдауш купхэми ащ зыфагъазэмэ ащи зыгорэ къырыкIонкIи мэхъу, еIо ащ. Джыри Абрэдж Альмир гупшысэу къыхигъэщыгъ, Польшэми адыгэхэм зыфагъазэмэ лъэпкъ-гъэкIодыр къаштэнкIи енэгуягъоу.
Джырэ мафэмкIэ адыгэмэ ялъэпкъ-гъэкIод шъхьафит къэралыгъохэм ащыщэу къэзыштагъэр Хъурцэр ары 2011 илъэсым жъоныгъуакIэм и 20.
Фитыныгъэ Радио, Щэрджэс Ларис
Сурэтым итыр Абрэдж Альмир